Αγαπητοί μου αδελφοί….
Θα ήθελα να μοιραστώ για μια ακόμα φορά τις εμπειρίες μου από την ορθόδοξη ιεραποστολή στο Μαλάουι.
Τι να προτοπεριγράψει κανείς σε τούτο το μέρος! Ο πόνος και η δυστυχία ξεχειλίζουν… Καθημερινά βιώνουμε απίστευτες στον «πολιτισμένο κόσμο» καταστάσεις και προβλήματα.
Πριν αρκετό καιρό είχαμε βαπτίσει ορθόδοξο έναν ιθαγενή, που πήρε το όνομα Γρηγόριος. Ο Γρηγόριος ήταν ένας νεαρός, λουθηρανός στο θρήσκευμα, ανάπηρος, καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι, που έπασχε από καρκίνο στα οστά. Το καροτσάκι του το έσερνε ένα παιδί του δρόμου και μαζί ζητιάνευαν έξω από τον ορθόδοξο ναό του Αγίου Νεκταρίου στο Μπλαντάιαρ, εξοικονομώντας με αυτό τον τρόπο «τα προς το ζειν». Ο Γρηγόριος είχε μόρφωση πράγμα σπάνιο για ιθαγενή και ικανά προσόντα, ώστε να μπορεί να βρει αξιοπρεπή δουλειά. ωστόσο η κατάσταση της υγείας του δεν του το επέτρεπε. Κατηχήθηκε και βαπτίσθηκε. Έγινε ψάλτης και βοήθησε τον ιερέα στην τέλεση της Θείας Λειτουργίας. Γρήγορα όμως απεβίωσε. Ήταν ο πρώτος ορθόδοξος ιθαγενής που αναπαύτηκε νεοφώτιστος.
Θα μπορούσε κάποιος εύλογα να αναρωτηθεί: τι θα μπορούσε να αλλάξει η ορθόδοξη ιεραποστολή στη δυστυχία του αφρικανού; Ο Γρηγόριος απαντά: όταν και μια ακόμα ψυχή βρει το Δημιουργό της και αξιώνεται να τον αναγνωρίσει, λατρεύει και αγαπήσει ορθά, αυτό δεν είναι μέγα Μυστήριο;
Η ζωή είναι πολύ άγρια στο Μαλάουι. Ο ένας είναι ικανός να «φάει» τον άλλον. Η έλλειψη μόρφωσης, παιδείας, ηθικής και αξιοπρέπειας, υψηλών ιδανικών και κυρίως έλλειψη της συναίσθησης της θεϊκής καταγωγής του ανθρώπου, οδηγεί αρκετούς ιθαγενείς στο να μην έχουν αναστολές για τις πιο αποτρόπαιες πράξεις. Στον ημερήσιο τύπο διαβάσαμε ότι νεαρός αφρικανός νοσηλευόταν στο γειτονικό νοσοκομείο, επειδή κάποιοι από τους «φίλους» του τον τραυμάτισαν σοβάρα και τον άφησαν αναίσθητο στο δρόμο.
Ευαίσθητοι ιθαγενείς διαφόρων δογμάτων έσπευσαν να συμπαρασταθούν στο νεαρό…
Μα η ορθόδοξη καρδιά υποφέρει από πόνο, όταν βλέπει τον κάθε άνθρωπο να δέρνεται μακριά από το Δημιουργό του, μόνος και αβοήθητος.
Ελλείψει ορθόδοξης παρουσίας και άμεσης πρόσβασης στο Σώμα του Χριστού μέχρι τώρα, η μαγεία αξιοποιώντας τις δαιμονικές δυνάμεις, τρομοκρατεί τους δυστυχισμένους ιθαγενείς.
Η Αθηνά και η κόρη της Θωμαΐδα, από θεία έμπνευση, αναζητήσανε την ορθόδοξη εκκλησία, κατηχηθήκανε, βαπτιστήκανε. Τώρα ζουν μια ευλογημένη ζωή με ενεργή συμμετοχή στα Μυστήρια της Εκκλησίας. Ωστόσο ο πειρασμός δεν ευχαριστιέται με τέτοιες συμπεριφορές: έβαλε γείτονες να φθονήσουν την προκοπή τους και να τους κάνουν μάγια. Η Θωμαΐς διηγήθηκε στη μητέρα της (και αυτή το εξομολογήθηκε στον ιερέα) ότι γείτονες «νουθέτησαν» το παιδί ένα βράδυ να σκοτώσει τη μητέρα του!!!
Το ορθόδοξο ήθος μάνας και κόρης, η πίστη τους στη δύναμη των ορθόδοξων Μυστηρίων και η συχνή συμμετοχή στη Θεία Κοινωνία, κρατούν την Αθηνά και τη Θωμαΐδα απείραχτες από τις παγίδες του πονηρού. Η παρουσία των δαιμονικών δυνάμεων είναι ακόμα ζωντανή στη συνείδηση ιθαγενών, αλλά και των Ελλήνων ομογενών στο Μαλάουι, αφού ακόμα και στις επιχειρήσει Ελλήνων παρατηρήθηκε, χρήματα «διαβασμένα» από μάγους, να εξαφανίζονται από τα ταμεία…
Τα παιδιά είναι τόσο αμέριμνα, και πάντα λαχταρούν ένα παιχνίδι περισσότερο από ένα πιάτο φαΐ, είτε ζουν μέσα στα πλούτη είτε στη φτώχεια. Σε μια ιεραποστολική επίσκεψη στο χωριό Μανζόμο στην περιοχή Μουλάνζι, μετά το κατηχητικό μάθημα ακολούθησε η συνηθισμένη διανομή καλαμποκάλευρου. Στα παιδιά που παρευρίσκονταν δόθηκαν μπαλόνια. Ωστόσο τα παιδιά ήταν τόσο πολλά που τα μπαλόνια που είχαμε προβλέψει να δώσουμε, τέλειωσαν πολύ γρήγορα. Για μεγάλη στενοχώρια μας, τα στερημένα αφρικανάκια ξέσπασαν σε κλάματα με τη μορφή θρήνου. Τίποτα δεν μπορούσε να ξεγελάσει τη στενοχώρια τους που δεν πήραν μπαλόνι. Ήταν μάθημα για μας, να μην τα αγνοούμε, αλλά να υπολογίζουμε και τις δικές τους ζωτικές ανάγκες, τόσο για ένα πιάτο φαΐ, όσο και για ένα μικρό παιχνίδι!
Οι φυλακισμένοι είναι μια ομάδα ανθρώπων που βρίσκονται σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες διαβίωσης ακόμα και στις αναπτυγμένες χώρες. Οι φυλακισμένοι αφρικανοί ζουν καθημερινά το φοβερό μαρτύριο της επιβίωσής τους, έγκλειστοι, απομονωμένοι, συχνά άρρωστοι χωρίς ελπίδα μέριμνας για τις ανάγκες τους, και σίγουρα πεινασμένοι (γιατί δεν παρέχεται απαραίτητα δωρεάν συσσίτιο). Είναι καθήκον μας να τους συμπαραστεκόμαστε, γι΄ αυτό ζητήσαμε επίσημη άδεια από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς να τους επισκεπτόμαστε τακτικά. Η παρουσία μας νιώθουμε ότι είναι σημαντική γι΄αυτούς. Τακτικά επισκεπτόμαστε και τις φυλακές ανηλίκων. Τα αγόρια αυτά έχουν τόσες απορίες και τόσο ζωντανό ενδιαφέρον για θέματα πίστης, που μας συγκινούν. Τα οικονομικά της ιεραποστολής, δεν είναι ικανά να παρέχουμε κάτι σπουδαίο στον καθένα χωριστά, αλλά είναι ευχαριστημένοι με ένα πιάτο σπασμένο ρύζι που το μουλιάζουν και το τρώνε ανακατεμένο με ζάχαρη. Με ένα σαπουνάκι, ένα ψωμάκι ή λίγες καραμέλες η χαρά τους πολλαπλασιάζεται….
Η καρδιά του ανθρώπου σφίγγεται, όταν επισκεπτόμαστε τις γυναικείες φυλακές, όπου αρκετές γυναίκες έχουν μαζί τους έγκλειστα τα ανήλικα παιδιά τους. Τα παιδάκια άλλοτε παρακολουθούν το μάθημα, άλλοτε μπαινοβγαίνουν και τα πιο ξεθαρρεμένα, που μας έμαθαν πια, ζητούν μικροδωράκια. Τα λόγια δεν είναι ικανά να περιγράψουν τις συνθήκες διαβίωσης αυτών των ομάδων ανθρώπων.
Στο Ντιράντι, τη μεγαλύτερη φτωχογειτονιά έξω από το Μπλαντάιαρ, η εκκλησία μας έχει αγκαλιάσει μια εθελοντική προσπάθεια ιθαγενών να συμπαρασταθούν σε περισσότερο δυσκολεμένους συμπατριώτες τους. Ο θάνατος από διάφορες αιτίες, συνεχώς χτυπά την πόρτα πολλών ιθαγενών. Πολλοί γονείς πεθαίνουν και αφήνουν τα παιδιά τους στους δρόμους.
Παρόλη την ανέχεια, την πείνα και τη δυστυχία που τους περικυκλώνουν, υπάρχουν αφρικάνικες καρδιές που επιθυμούν έντονα να υπηρετήσουν τον πιο αδύναμο συνάνθρωπό τους. Τέτοιοι ιθαγενείς είναι ο Χριστόφορος και ο Ελευθέριος. Από ευγνωμοσύνη για τη βοήθεια που τους παρέχει η εκκλησία μας ενδιαφέρθηκαν σοβαρά για την ορθοδοξία, κατηχήθηκαν, βαπτίστηκαν, συμμετέχουν απρόσκοπτα στις ακολουθίες της εκκλησίας, αν και πρέπει να περπατάνε πολλή ώρα γι’αυτό. Αυτοί οι δύο είναι οι πρωτεργάτες στο πρόγραμμα στήριξης πολλών ορφανών παιδιών. Η εκκλησία μας προσέλαβε ειδικευμένες δασκάλες για να απασχολούν τα 60 παιδιά του άτυπου νηπιαγωγείου που ιδρύσαμε. Δεσμευτήκαμε να σιτίζουμε αυτά τα παιδιά καθημερινά και μαζί με το καλαμποκάλευρο που τους παρέχουμε, θεωρήσαμε καθήκον μας να τα κατηχήσουμε και να τους μεταδώσουμε τις ορθόδοξες αλήθειες της πίστης μας. Η ορθόδοξη παρουσία μας έχει προσελκύσει πολλούς ανθρώπους στα κατηχητικά μαθήματα. Στο Ντιράντι υπάρχουν πολλές ψυχές που λαχταρούν να βαπτιστούν. Ανάμεσα σ’ αυτούς και τα 60 παιδιά του νηπιαγωγείου μας που εισπράττουν τη φροντίδα της εκκλησίας μας καθημερινά.
Στο Μαλάουι το φαινόμενο του να μένουν πολλά παιδιά ορφανά και από τους δύο γονείς, είναι πολύ συνηθισμένο. Από τη μια το AIDS, που έχει τη μορφή επιδημίας στη χώρα, από την άλλη οι κάθε είδους αρρώστιες με προεξέχουσες την ελονοσία και τον τύφο, σε συνδυασμό με την έλλειψη σοβαρής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, κάνουν το θάνατο πολύ συνηθισμένο φαινόμενο όχι μόνο στην ώριμη ηλικία αλλά σε όλες τις ηλικίες. Γονείς πολύ συχνά χάνουν τα μωρά τους από έναν απλό πυρετό, από κάποια παράξενη, μη αντιμετωπίσιμη, στη χώρα τούτη, ασθένεια ή και από λανθασμένη δόση φαρμάκου (περιστατικό που συνέβη στο δέκα μηνών βρέφος γνωστής μας ιθαγενούς).
Ο νεοφώτιστος ορθόδοξος ιθαγενής Σάββας ήταν από τους «τυχερούς» που είχε εργασία ως νυχτοφύλακας με μισθό 20 Ευρώ το μήνα. Δυστυχώς η νοοτροπία του να ζητά οικονομική ενύσχυση από τα αφεντικά του για οποιοδήποτε θέμα, τον έκανε πολύ ενοχλητικό, με αποτέλεσμα να χάσει τη δουλειά του. Η εξαμελής του οικογένεια, το ανδρόγυνο, τα τρία παιδιά και η γιαγιά έμειναν χωρίς απολύτως κανένα εισόδημα. Αυτοί και ο Θεός γνωρίζουν πως εξοικονομούν τα αναγκαία προς το ζειν. Ο Σάββας έρχεται τακτικά να λειτουργηθεί στο ναό του Αγ. Νεκταρίου. Στην περσινή πασχαλινή Θεία Λειτουργία έφερε μαζί και το ενός έτους ανίψι του, που έμεινε στους δρόμους και ανέλαβε να το αναθρέψει μαζί με τα δικά του. Μπορεί η λογική να εξηγήσει τέτοιες κινήσεις ανθρωπιάς;
Ο Σουλεϊμάν είναι μωαμεθανός, ίσως λίγο «χλιαρός» στην πίστη του. Παρ’ ότι εργάζεται για την ορθόδοξη ιεραποστολή ως οδηγός, πάνω από ενάμιση χρόνο και παρακολουθεί από κοντά δραστηριότητες, όπως κατηχήσεις και βαπτίσεις, δεν έδειξε προσωπικό ενδιαφέρον για την ορθόδοξη πίστη. Ωστόσο ο Σουλεϊμάν δίνει το παράδειγμα φιλότιμου και ανθρωπιάς σε πολλούς βαπτισμένους, καθώς στα τρία παιδιά του πρόσθεσε άλλα δύο συγγενικά ορφανά και αγόγγυστα και με αξιοπρέπεια, τα ανατρέφει, προσπαθώντας το καλύτερο για την οικογένειά του. Η εκκλησία μας, χωρίς θρησκευτικές προκαταλήψεις τον βοηθά όσο μπορεί, εισπράττοντας την ευγνωμοσύνη τη δική του και της γυναίκας του.
Η Φλώρα είναι κόρη καθολικού κατηχητή ιθαγενή. Ζει ενεργά το χριστιανισμό, όχι όμως και την ορθοδοξία. Χήρα εδώ και πολλά χρόνια, παρόλο το νεαρό της ηλικίας της, μεγαλώνει μονάχη της και χωρίς να βαρυγκωμά, τα τέσσερα δικά της παιδιά και το ορφανό εξάχρονο ανίψι της, που έχει νοητικό πρόβλημα! Προσπαθεί μέσα στην ανέχειά της, να κάνει το καλύτερο και για το ανιψάκι της, αναζητώντας ειδικά σχολεία για την περίπτωσή του. Πώς μπορεί η εκκλησία μας να κλείνει τα μάτια στους αγώνες τέτοιων συνανθρώπων μας;
Ο διάκονος Νικόδημος έχει δύο γιους φυσικούς και άλλα επτά θετά παιδιά υπό την προστασία του!!! Τα φιλοξενεί, τα στηρίζει, κάποια τα βοήθησε να κάνουν τις δικές τους οικογένειες και συνεχώς βρίσκεται στο πλάι τους. Μιλώντας μαζί του και γνωρίζοντας και το σεβαστό πατέρα του, μάθαμε οτι στο πατρικό του σπίτι πάντα είχαν προστατευόμενους δυσκολεμένους συγγενείς. Δεν παραξενευόμαστε που ο Θεός ευλόγησε την οικογένειά του, ανεβάζοντας το νεοφώτιστο Νικόδημο στην τάξη του κλήρου και χαιρόμαστε πολύ να βλέπουμε όλους τους να προοδεύουν πνευματικά.
Καθημερινά γνωρίζουμε περιπτώσεις ιθαγενών που ενώ δίνουν σκληρή μάχη ενάντια στο θάνατο, τη μιζέρια, τη φτώχεια, την πείνα, τις αρρώστιες, δεν έχασαν την ανθρωπιά τους, την αληθινή αγάπη προς το συνάνθρωπο.
Η αγάπη πάντα βρίσκει τόπο και τρόπο να εκφραστεί. Είμαστε βέβαιοι ότι ο Θεός αξιώνει να κάνουμε το μικρό φιλανθρωπικό έργο που περιγράφουμε, διαχειριζόμενοι τις προσφορές της αγάπης των Ελλήνων συμπατριωτών μας, που μας εμπιστεύονται, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Εκτιμώντας ωστόσο τις καταστάσεις, απορούμε που πάει το περισσότερο κέρδος τελικά: σ’αυτόν που αποδέχεται τα δώρα ή σ’αυτόν που τα προσφέρει;
Ιερέας Ερμόλαος