Η εορτή της Αναλήψεως είναι το επισφράγισμα του λυτρωτικού έργου του Χριστού και το θριαμβευτικόν επιστέγασμα των όσων έπραξεν ο Κύριος υπέρ των ανθρώπων. Όπως λέγει το Κοντάκιον της εορτής: «Την υπέρ υμών πληρώσας οικονομίαν και τα επί γης ενώσας τοις επουρανίοις, ανελήφθης εν δόξη Χριστέ ο Θεός ημών, ουδαμόθεν χωριζόμενος, αλλά μένων αδιάστατος και βοών τοις αγαπωσί σε Εγώ ειμί μεθ’ υμών και ουδείς καθ’ υμών». Ο Χριστός δηλαδή, πού είναι Θεός μας, ανελήφθη εν δόξη, όταν συμφώνως πρός τό θείον σχέδιον συνεπλήρωσε και ωλοκλήρωσε τα όσα υπέρ ημών έπραξεν. Αυτά ήνωσαν την γην με τον ουρανόν, τους ανθρώπους με τον Θεόν. Η Ανάληψις δεν εσήμαινε βεβαίως και χωρισμόν του Κυρίου από τούς ηγαπημένους Του Μαθητάς. Με αυτούς ο Διδάσκαλος παρέμεινεν ηνωμένος συμφώνως προς την υπόσχεσίν Του: «Καί ιδού εγώ μεθ’ υμών είμι πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος. Αμήν» (Ματθ. 28, 20).
Το έργον του Κυρίου μετά την Ανάληψίν Του εις τους ουρανούς συνέχισε και συνεχίζει η Εκκλησία. Αυτή, με την δύναμιν πού της έδωκεν ο Ιδρυτής της, διδάσκει, θαυματουργεί, αγιάζει και σώζει τους πιστούς. Οι πιστοί είναι δια της Εκκλησίας και εις την Εκκλησίαν ηνωμένοι με τον Αρχηγόν των.
Δια την Εκκλησίαν Του ωμίλησεν ο Κύριος εις τους Αποστόλους, όταν ενεφανίζετο εις αυτούς επί τεσσαράκοντα ημέρας μετά τήν Ανάστασίν Του. Υπεσχέθη εις αυτούς την επιφοίτησιν του Αγίου Πνεύματος, παρήγγειλε να κηρύξουν το Ευαγγέλιον εις όλην την κτίσιν, να διαλαλήσουν την Ανάστασίν Του και να καλέσουν τους ανθρώπους να μετανοήσουν δια τα αμαρτωλά των έργα. Εκείνοι που θα επίστευον, θα εγίνοντο με το Άγιον Βάπτισμα μέλη της Εκκλησίας. «Και ταύτα ειπών βλεπόντων αυτών επήρθη (=υψώθη προς τα επάνω), και νεφέλη υπέλαβεν αυτόν από των οφθαλμών αυτών. Καί ως ατενίζοντες ήσαν εις τον ουρανόν πορευομένου αυτού, και ιδού άνδρες δύο (δηλαδή άγγελοι) παρειστήκεισαν αυτοίς εν εσθήτι λευκή, οι και είπον άνδρες Γαλιλαίοι, τι εστήκατε εμβλέποντες εις τον ουρανόν; Ούτος ο Ιησούς ο αναληφθείς αφ’ υμών εις τον ουρανόν, ούτως ελεύσεται (=θα έλθη κατά τον ίδιο τρόπον), ον τρόπον εθεάσασθε αυτόν πορευόμενον εις τον ουρανόν. Τότε υπέστρεψαν εις Ιερουσαλήμ από όρους του καλουμένου ελαιώνος…» (Πράξ. 1, 9-12).
Η Εκκλησία, δια την οποίαν ωμίλησεν ο Κύριος πριν από την Ανάληψίν Του, αφ’ ενός και η σκηνή της Αναλήψεως αφ’ ετέρου είναι τα δύο θέματα, που παρουσιάζει η εικών της Αναλήψεως. Επειδή εις την Αγίαν Γραφήν διατίθενται περισσότεροι στίχοι δι’ όσα ο Κύριος είπε περί της Εκκλησίας και ολιγώτεροι δι’ αυτό τούτο το γεγονός της Αναλήψεως, ο βυζαντινός αγιογράφος, στηριζόμενος εις την βιβλικήν διήγησιν, διαθέτει και ανάλογον χώρον εις την περί ης ο λόγος εικόνα. Το κύριον μέρος της εικόνος καταλαμβάνουν οι Απόστολοι με την Παναγίαν (τα μέλη δηλαδή της Εκκλησίας του Χριστού) και μόλις ένα μικρόν τμήμα εις το άνω μέρος της εικόνος καταλαμβάνει ο Αναληφθείς Κύριος.
Επειδή η Ανάληψις κατά το αγιογραφικόν κείμενον έγινεν εις το όρος των Ελαιών (ευρίσκεται ανατολικώς της Ιερουσαλήμ καί ήτο κατάφυτον από ελαίας κατά τους αρχαίους χρόνους), το τοπίον της εικόνος είναι ορεινόν με ελαιόδενδρα ανάμεσα εις τους βράχους.
Από το βιβλίο:
«Ο Μυστικός Κόσμος των Βυζαντινών Εικόνων»
Χρήστου Γ. Γκότση